10 november 2015

Día de Muertos

De nieuwe film van James Bond, “Spectre”, trapt af met spectaculaire scenes in Mexico-Stad. Het is 2 november, Dag van de Doden oftewel Día de Muertos, en 007 vindt zichzelf terug in een kleurige parade vol skeletten en doodshoofden. Een dergelijke parade heb ik echter in mijn tijd in Mexico-Stad nooit gezien aangezien de parade speciaal voor de film is georganiseerd. Maar wat doen de Mexicanen dan wel op 2 november en wat vieren zij precies?


Voordat de Spanjaarden in Mexico aankwamen, kenden de lokale culturen al een lange geschiedenis op het gebied van rituelen en speciale dagen om hun doden te eren en te herdenken. Naast onder andere gouddorst en ziektes, namen de Spaanse kolonisten ook hun rooms-katholieke geloof mee en zo fuseerde de katholieke feestdagen Allerheiligen en Allerzielen met de lokale rituelen op het gebied van dodenherdenking. Door de eeuwen heen is de feestdag verder geëvolueerd en bestaan er inmiddels ook regionale verschillen op de manier hoe het gevierd wordt. Wat overal door het land echter gebeurt op Día de Muertos is dat vele Mexicanen naar de begraafplaats gaan en de graven van hun overleden geliefden bezoeken. Ze geloven dat de overledenen op die dag ook “aanwezig” zijn zodat ze die ene dag per jaar weer even tijd met elkaar door kunnen brengen. Het klinkt misschien wat griezelig, maar voor de Mexicanen is de dood een normaal onderdeel van het leven. Waar begraafplaatsen en de dood als iets engs worden beschouwd in de Westerse cultuur, hoort de dood er in de Mexicaanse cultuur gewoon bij. Sterker nog. Je kan de dood respecteren en vereren, maar ook zeker belachelijk maken en zelfs proberen te verjagen. Een biertje drinken en muziek spelen naast het graf van je overleden grootouders is in Mexico dus een moment om “samen” van te genieten.


Rondom 2 november zie je op vele plekken zogenaamde ofrendas verschijnen. Dit zijn altaren gewijd aan een overledene. Ze worden flink aangekleed met kleurige bloemen en versierd en vergezeld met lekkernijen zoals calaveras de dulces, snoep in de vorm van een doodshoofdje, en pan de muerte, oftewel dodenbrood, dat alleen rond deze dagen verkrijgbaar is. Ook het icoon van Día de Muertos: La Catrina, een deftig vrouwelijke skelet is overal terug te zien tijdens de festiviteiten.





Voorbeeld van een ofrenda


Als je in Mexico bent op 2 november en je wilt een indrukwekkende Día de Muertos meemaken, dan raad ik je aan om naar de staat van Michoacán te gaan om in de dorpen rondom het meer van Pátzcuaro een kijkje te nemen. De parade zoals te zien in de nieuwe James Bond-film is zo goed bevallen dat er veel animo is om de parade voortaan elk jaar op Día de Muertos plaats te laten vinden. Zo zie je dat oude tradities zoals deze, ondanks de druk van Halloween, altijd in beweging en, met name, springlevend zijn.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten